Od początku swojej działalności Kopalnie Węgla Brunatnego Bełchatów i Turów wdrażają rozwiązania w zakresie rekultywacji leśnej, które istotnie wpływają na zmniejszenie stopnia uciążliwości dla środowiska. Na obszarach poprzemysłowych powstają nowe wartościowe krajobrazy i ekosystemy, które pełnią ważne funkcje zarówno ekologiczne, jak i społeczne.
Prowadzenie eksploatacji węgla brunatnego metodą odkrywkową powoduje przekształcenia powierzchni terenu, a w efekcie zmiany krajobrazu. Powstają sztuczne odsłonięcia – wyrobiska eksploatacyjne i górujące nad otoczeniem zwałowiska. W spółce, już na etapie projektowania inwestycji, a potem w trakcie prowadzonej bieżącej działalności prowadzone są badania stanu środowiska. Opracowywana jest prognoza wpływów działalności na przeobrażenia środowiska i kierunki przeciwdziałania skutkom górniczej i przemysłowej działalności.
– Strategia zrównoważonego rozwoju PGE oparta jest m.in. na trosce o minimalizowanie oddziaływania na środowisko. Tereny poeksploatacyjne, podlegają bieżącej rekultywacji w całym okresie działalności górniczej, zgodnie z warunkami decyzji administracyjnych. Rekultywacja wykonywana na tych terenach polega na przywracaniu im wartości użytkowych i przyrodniczych – mówi Robert Ostrowski, prezes zarządu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna.
Kopalnia Turów prowadzi rekultywację wszystkich terenów pogórniczych od końca lat 50. ubiegłego wieku. Dotychczas zrekultywowała blisko 2900 ha, z czego 2400 przekazała m.in. Nadleśnictwu Pieńsk oraz Starostwu Powiatowemu w Zgorzelcu. Obecnie zwałowiska pokrywają ponad 50-letnie drzewostany, a także zupełnie nowe uprawy zakładane w ostatnich latach. Dzięki temu wskaźnik lesistości w gminie Bogatynia wzrósł z 27 do niemal 30 proc. Na zrekultywowanych terenach można spotkać zarówno rośliny zasadzone przez człowieka, jak również takie, które znalazły się tutaj bez jego udziału. Prowadzona sukcesywnie rekultywacja przynosi zamierzone efekty w postaci coraz bogatszych ekosystemów. Wśród roślinności drzewiastej obecnej na zrekultywowanych terenach można spotkać takie gatunki, jak: olszę szarą i czarną, brzozę brodawkowatą, modrzew europejski, dęby czerwony i szypułkowy, klony, sosny pospolitą i czarną. Rosną tam także liczne rośliny zielne, a zrekultywowane tereny stały się również domem dla wielu gatunków zwierząt. Całość sprawia wrażenie naturalnego lasu, tym bardziej, że teren jest górzysty, a antropogeniczna góra doskonale wpisuje się w krajobraz. Turoszowskie tereny zachęcają do spacerowania i poznawania przyrody.
Równie widoczne są rezultaty działań rekultywacyjnych prowadzonych w kompleksie bełchatowskim. Kopalnia Bełchatów przy ich realizacji wykorzystuje najnowocześniejsze technologie. Obecnie dominuje leśny kierunek rekultywacji, natomiast w przyszłości realizowany zostanie kierunek wodny. Tereny obecnych odkrywek otrzymają nową funkcję. Będą to olbrzymie jeziora, które znacząco podniosą walory krajobrazowe regionu.
Dotychczas bełchatowska kopalnia zrekultywowała ponad 2200 ha terenów poeksploatacyjnych i przekazała Lasom Państwowym ponad 1500 ha zrekultywowanych, zalesionych gruntów. Najbardziej spektakularnym efektem działań rekultywacyjnych w okolicach Bełchatowa jest Góra Kamieńsk. To największe obecnie w centralnej Polsce wzgórze o wysokości 395 m n.p.m., powstałe z nadkładu wybranego z wyrobiska, jest dzisiaj turystyczną atrakcją regionu. Zimą staje się centrum sportów narciarskich, a w cieplejszych porach roku zalesione wzgórze jest miejscem turystyki rowerowej i pieszej.
– Duża skala produkcji przekłada się na znaczne zobowiązania wobec środowiska naturalnego. Wieloletnie doświadczenia oraz wdrażanie innowacyjnych i efektywnych rozwiązań technicznych i technologicznych przyjaznych środowisku pozwalają w znacznym stopniu ograniczyć skutki eksploatacji złoża węgla brunatnego – podkreśla Robert Ostrowski, prezes zarządu PGE GiEK.
Potwierdzeniem wysokiej dbałości kopalń PGE GiEK o środowisko naturalne jest szereg nagród i wyróżnień. Zrekultywowanie zwałowiska zewnętrznego i utworzenie na nim Ośrodka Sportu i Rekreacji „Góra Kamieńsk” przedstawione zostało jako przykład dobrej praktyki w Raporcie „Odpowiedzialny biznes w Polsce” przygotowywanym przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Z kolei KWB Turów była wielokrotnie wyróżniana w konkursie Polskiej Izby Ekologii w kategorii „Rekultywacja terenów zdegradowanych”.
Powstałe w procesie rekultywacji ekosystemy są środowiskami ciągle ewoluującymi i wraz z upływem czasu ulegające ciągłym zmianom i przeobrażeniom, a ich bioróżnorodność nieustannie się zwiększa. Wprowadzone w trakcie prac rekultywacyjnych rośliny pionierskie poprzez swoje oddziaływanie na otaczające je środowisko torują drogę innym, bardziej wymagającym gatunkom. Skład gatunkowy w powstających w wyniku rekultywacji siedliskach leśnych jest znacznie bardziej zróżnicowany niż w lasach sąsiednich. Docelowo tereny pogórnicze w okolicach Bełchatowa kształtowane będą z myślą utworzenia krajobrazu z dużym kompleksem terenów wypoczynkowych. Plany prac dotyczą okresu po 2050 roku, kiedy nastąpi likwidacja wyrobisk poeksploatacyjnych. Po napełnieniu wodą powstanie zbiornik o pow. ok. 4000 ha. Zmieszczą się w nich nawet 3 miliardy metrów sześciennych wody. Ale największe wrażenie robi maksymalna głębokość jezior - wyniesie ona ponad 200 metrów. Oznacza to, że bełchatowskie jeziora będą niemal dwa razy głębsze od Hańczy, najgłębszego jeziora w Polsce.
